Φλεγμονώδεις απομυελινωτικές εστίες στον εγκεφαλικό φλοιό

Στο φλοιό του εγκεφάλου (cerebral cortex) βρίσκονται στρώματα που περιλαμβάνουν τις "κεφαλές" των νευρώνων. Αυτά αποτελούν τη λεγόμενη "φαιά" ουσία. Η φαιά ουσία του εγκεφάλου, καθώς και το οστό του κρανίου, είναι περιτυλιγμένα από μεμβράνες, τις λεγόμενες "μήνιγκες" (εκ του μήνιγξ). Ο χώρος ανάμεσα στις μήνιγκες συμπληρώνεται, μεταξύ άλλων, από το λεγόμενο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) και ονομάζεται "υπαραχνοειδής".

Έχουμε μιλήσει σε παλαιότερες δημοσιεύσεις για τις διαταραχές στις πιέσεις και την κυκλοφορία του ΕΝΥ που προκαλεί η ΧΕΝΦΑ. Επίσης, έχουμε ακούσει πολλές φορές ότι η ΣΚΠ είναι αποτέλεσμα μιας υποτιθέμενης αυτοάνοσης αντίδρασης σε κάποια υποτιθέμενη πρωτεΐνη της μυελίνης. Ήθελα να μιλήσω για κάποια "παράξενα" ευρήματα στη φαιά ουσία και στις μήνιγκες τα οποία παρατηρήθηκαν σε αυτή τη μελέτη:

Lucchinetti CF, Popescu BFG, Bunyan RF, Moll NM, Roemer SF, Lassmann H, Brück W, Parisi JE, Scheithauer BW, Giannini C, Weigand SD, Mandrekar J, Ransohoff RM. Inflammatory Cortical Demyelination in Early Multiple Sclerosis. New England Journal of Medicine 2011 Dec;365(23):2188-2197.

 

Στην παραπάνω μελέτη βρέθηκε φλεγμονή και απομυελίνωση σε εστίες στον εγκεφαλικό φλοιό ασθενών με ΣΚΠ, καθώς και στις μήνιγκες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η εμπλοκή του φλοιού συμβαίνει από πολύ νωρίς στην πορεία της νόσου, ενώ η φλεγμονή στις μήνιγκες συσχετίζεται άμεσα με την απομυελίνωση στο φλοιό. Υπήρξαν, επίσης, πολλοί ασθενείς που είχαν απομυελινωμένους άξονες μόνο στο φλοιό και όχι βαθύτερα. Αυτό οδήγησε τους Lucchinetti και Ransoh να υποθέσουν ότι η ΣΚΠ είναι μια διεργασία "από έξω προς τα μέσα", δηλ. από το φλοιό προς το εσωτερικό του εγκεφάλικού παρεγχύματος.

Ταπεινή μου άποψη είναι ότι η διαταραχή των πιέσεων toy ENY δεν μπορεί να είναι αθώα. Ακόμα και αν η ΣΚΠ είναι αυτοάνοσος αντίδραση στη μυελίνη, δεν υπάρχει εξήγηση για τις φλεγμονές στις μήνιγκες. Οι ίδιοι ερευνητές είχαν εκδόσει παλαιότερα μελέτη στην οποία δεν είχαν εντοπίσει απομυελίνωση στο φλοιό ασθενών με νόσο Devic.

Popescu BFG, Parisi JE, Cabrera-Gómez JA, Newell K, Mandler RN, Pittock SJ, Lennon VA, Weinshenker BG, Lucchinetti CF. Absence of cortical demyelination in neuromyelitis optica. Neurology 2010 Dec;75(23):2103-2109.

 

Μήπως πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην απεικόνιση του φλοιού και των μηνίγκων στις μαγνητικές τομογραφίες; Μήπως πρέπει να αρχιζει η επιστημονική κοινότητα να εξετάζει ότι η ΧΕΝΦΑ μπορεί τελικά να μην είναι το αίτιο της ΣΚΠ αλλά μιας σειράς από παθολογίες στο ΚΝΣ;