Άγχος, κατάθλιψη, κόπωση.

Είχα κι απ τα τρία.  Και μάλιστα χρόνια πριν τη διάγνωση.  Και επιτάθηκαν μετά τη διάγνωση.  Ήταν τόσο άσχημα όσο το CCSVI μου, και με ενοχλούσε να ακούω ατάκες, γιατρών και μη, πως "το άγχος χειροτερεύει τα πράγματα", όταν σε εμάς αγχώδεις διαταραχές είναι πρωτίστως συμπτώματα της νόσου πρωτογενώς.  Το ίδιο και η κατάθλιψη, που καθιστά άκυρη τη συμβουλή "κάνε κάτι να βοηθήσεις τον εαυτό σου".  Το ίδιο και η κόπωση, που δε σηκώνει προσπάθειες του τύπου "βγες από το σπίτι, καλό θα σου κάνει".

Το άγχος, η κατάθλιψη και η κόπωση είναι συμπτώματα της νόσου.  Οι ασθενείς πρέπει να πάψουν να ψέγουν τον εαυτό τους, αν δε μπορούν να είναι χαλαροί, χαρούμενοι και ξεκούραστοι.  Δε φταίνε αυτοί - όχι τουλάχιστο, όσο κανείς δεν τους βοηθά να αντιμετωπίσουν σωστά τη φλεβική τους ανεπάρκεια.

Μία μεγάλη πρόσφατη έρευνα (22 Ιουνίου 2012) σε 198 ασθενείς με σκλήρυνση, που παρακολουθήθηκαν για 2.5 χρόνια, έδειξε πως το άγχος, η κατάθλιψη και η κόπωση συνυπάρχουν ταυτόχρονα στους ασθενείς.  Για την ακρίβεια, στην αρχή της μελέτης οι ασθενείς παρουσιάστηκαν με συμπτώματα άγχους (44.5%), κόπωσης (53.7%) και κατάθλιψης (18.5%).

Prevalence and concurrence of anxiety, depression and fatigue over time in multiple sclerosis

Μάλιστα, ο κίνδυνος κατάθλιψης και κόπωσης ήταν ανάλογος του EDSS, γεγονός που ελάχιστη εντύπωση προκαλεί σε όποιον έχει μελετήσει τη θεωρία του CCSVI και τις μελέτες που συνδέουν την αγγειοπλαστική με την θεραπεία της κόπωσης.

A higher disability (EDSS) score was positively associated with a higher risk of prevalent depression (RR=1.17 (95%CI 1.08–1.27) per unit increase, p<0.001) and fatigue (RR=1.07 (95%CI 1.03–1.12) p<0.001) but not anxiety (p=0.75).

Οι συγγραφείς της μελέτης στέκονται στην ταυτόχρονη εμφάνιση των τριών συμπτωμάτων, που, αν και αφορά το 11.7% των ασθενών, είναι ποσοστό μεγαλύτερο από το προσδοκώμενο.

The overall observed pattern was different to that expected by chance (χ²p < 0.001). In particular, 11.7% of people had all three factors concurrently and this was 2.65 times greater than expected by chance (expected 4.4%, simulation p-value <0.001). This is in line with the strong correlation between the actual scores at cohort entry: anxiety and depression (r=0.51), anxiety and fatigue (r=0.25), and depression and fatigue (r=0.44).

Στους πίνακες φαίνεται η ταυτόχρονη συνύπαρξη των τριών συμπτωμάτων σε ασθενείς με EDSS μικρότερο του 3 (αριστερά) και μεγαλύτερο του 3 (δεξιά).

Αναφέρεται στον επίλογο πως περισσότεροι άνδρες, σε σχέση με γυναίκες, είχαν βέβαιη κόπωση, πως όσο νεότερος ηλικιακά  ο ασθενής στη διάγνωση και όσο μεγαλύτερες οι αναπηρίες, τόσο χειρότερα και τα τρία συμπτώματα.  Οι αγχώδεις διαταραχές εμφανίζονται πιο συχνά από την κατάθλιψη, η οποία σπάνια υπάρχει μόνη της και όχι χωρίς τα άλλα δύο συμπτώματα μαζί.  Το συμπέρασμα που μας αφορά:

Here we show for the first time that in the MS population there is a higher than expected concurrence of these three factors at cohort entry.

Και πώς αλλάζει αυτή η έρευνα τη ζωή μας;  Μας υπενθυμίζει πως είμαστε δέσμιοι της βιολογίας μας.  Η χαρά, η ευθυμία, η καθαρή σκέψη δεν είναι ιδιότητες ανεξάρτητες από τη φυσιολογία του εγκεφάλου.  Η ΧΕΝΦΑ προκαλεί συναισθηματικές διαταραχές και κόπωση.  Το άγχος και την κατάθλιψη οι ασθενείς τα χρεώνονται ως προσωπικές αποτυχίες, ενώ δεν είναι έτσι.  Κλέβουν ποιότητα ζωής, ακόμη και εν απουσία άλλων νευρολογικών συμπτωμάτων.

Το μόνο "άγχος" που βοηθάει είναι το δευτερογενές: έμαθες πως έχεις σκλήρυνση;  Αγχώσου, κάνει καλό να διαβάσεις, να ψάξεις, να μη σταματάς να διερωτάσαι γιατί οι ικανοποιητικές απαντήσεις δεν έρχονται από εκεί που πρέπει.  Πρέπει να σκεφτείς ως πραγματιστής: "αν αγόραζα αυτοκίνητο σήμερα, θα πήγαινα στον Α, που έχω δει όλα μα όλα του τα αυτοκίνητα να βγάζουν βλάβες;".  Πέρα από τη θεωρία και τις έρευνες, υπάρχει το τελικό αποτέλεσμα: τί απογίνονται όλοι οι ασθενείς των νευρολόγων δέκα χρόνια μετά την έναρξη της νόσου;  Αν έχουν επιτυχία οι νευρολόγοι, βουρ.  Αν όχι;

Η γνώση είναι το καλύτερο παυσίπονο.