Κορτιζόνη και οστεοπόρωση

Οστεοπόρωση είναι η ελάττωση της οστικής μάζας, το αραίωμα του οστού και η διαταραχή της αρχιτεκτονικής του που οδηγούν σε ελάττωση της αντοχής του, ευθραυστότητα και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων.  Συνηθέστερη μορφή της είναι η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση στις γυναίκες.

Μία έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Πράγας (6 Ιουνίου 2012) μελέτησε άνδρες ασθενείς με σκλήρυνση, που ελάμβαναν χρόνια μικρή δόση γλυκοκορτικοειδών (κορτιζόνη), για να καταλήξει πως το 62.5% αυτών πληρούσαν τα κριτήρια της οστεοπενίας και το 25% αυτών της οστεοπόρωσης.  Φυσικά η κορτιζόνη συνεισφέρει σε αυτό, ακόμη και στην περίπτωση αυτή που οι ασθενείς ήταν κινητικοί.

Bone mineral density and body composition in men with multiple sclerosis chronically treated with low-dose glucocorticoids.

Η οστεοπόρωση αφορά μία στις 3 γυναίκες και έναν στους 8 άντρες άνω των πενήντα (όχι ασθενείς με MS).  Αυτό σημαίνει 30.000.000 οστεοπορωτικές γυναίκες στην Ευρώπη, 200.000.000 γυναίκες σε όλο τον κόσμο, 400.000 γυναίκες στην Ελλάδα και 13.000 κατάγματα ισχίου μόνο ετησίως.

Στη σκλήρυνση, η οστεοπόρωση ενισχύεται από δύο κατευθύνσεις: αφενός από τη μειούμενη κίνηση και δραστηριότητα των ασθενών - είναι γνωστό ότι η καθιστική ζωή και η έλλειψη άσκησης είναι επιβαρυντικοί παράγοντες - αφετέρου από τη λήψη κορτιζόνης, που όπως φαίνεται επηρεάζει μία ισορροπία που υπάρχει σε όλη μας τη ζωή ανάμεσα στους οστεοβλάστες (αυτοί που χτίζουν το οστό) και τους οστεοκλάστες (αυτοί που το τρώνε).  Προσθέστε, λοιπόν, στα προβλήματα των ασθενών με σκλήρυνση και τα εξής: πτώσεις και κατάγματα, πόνος, παραμόρφωση, κακή ποιότητα ζωής, νοσηλεία, χειρουργεία, απώλεια εργασίας από τη δυσκινησία κλπ.

Θυμηθείτε πως δεν είναι λίγοι οι νευρολόγοι οι οποίοι συνταγογραφούν προληπτικά κορτιζόνη, ή μία φορά τον μήνα ως αγωγή, αν πάσχεις από σκλήρυνση.  Ό,τι να ναι δηλαδή.

Μάθετε πως η οστεοπόρωση είναι σιωπηλή, και εμφανίζει ενοχλήματα μόνο όταν έχει προχωρήσει σημαντικά: πόνοι διάχυτοι στη σπονδυλική στήλη και λεκάνη, και στο μέσον της θωρακικής μοίρας, στο ύψος του στήθους.

Στην έρευνα της Πράγας, οι 104 άντρες ασθενείς με MS (μέση ηλικία τα 45.2 έτη) είχαν συνολικά μικρότερη οστική πυκνότητα σε σχέση με υγιείς συνομηλίκους τους - η επιβάρυνση ήταν μεγαλύτερη για ασθενείς με EDSS μεγαλύτερο του 6.  Πέντε από αυτούς είχαν ήδη υποστεί κατάγματα.  Δόσεις τόσο μικρές όσο τα 2.5 mg πρεδνιζολόνης (στεροειδές) καθημερινά, αυξάνουν 2.5 φορές τις πιθανότητες σπονδυλικού κατάγματος.

Στην παρούσα έρευνα, οι άντρες ασθενείς με σκλήρυνση ελάμβαναν τα γνωστά τριήμερα/πενταήμερα σχήματα ενδοφλέβιας κορτιζόνης, ακολουθούμενα από μία περιόδο 3-4 εβδομάδων κατά τις οποίες η αγωγή συνεχιζόταν από το στόμα, συμπληρωματικά προς την μόνιμη αγωγή με στεροειδή.

Πριν βιαστείτε να σκεφτείτε πως σε αυτό εδώ το blog βγάζουμε όλα τα φάρμακα της MS άχρηστα, ή πώς κάποιο πρόβλημα έχουμε ντε και καλά με τη λέξη "φάρμακο", να πω πως μετά χαράς θα κατάπινα ο,τιδήποτε σταματάει την MS, αν γινόταν αυτό, και αν η σχέση ωφέλειας/κινδύνου ήταν υπέρ μου.  Η κορτιζόνη είναι αποτελεσματική στην κατάπνιξη της φλεγμονής και στην επίσπευσή της, όχι στην αντιμετώπιση της σκλήρυνσης.  Η φλεγμονή δεν είναι  ο πραγματικός έχθρος στη σκλήρυνση, και η κορτιζόνη δε σε προφυλάσσει από όποια αναπηρία προκύψει από μία υποτροπή.  Η κορτιζόνη είναι ένα ισχυρό make up της υποτροπής.  Σε φάσεις οξείας φλεγμονής βοηθά στην απάλυνση του συμπτώματος, όπως κάνει άλλωστε η επιτυχημένη αγγειοπλαστική, αλλά δεν ισχύει πως "πρέπει να πάρεις κορτιζόνη για να μη σου μείνει κουσούρι".  Έχω ακούσει διάφορα κουφά, όπως "ο νευρολόγος είδε ενεργή εστία στη μαγνητική και μου έδωσε κορτιζόνη, αλλά εγώ δεν έχω σύμπτωμα" ή "ζαλίζομαι δύο μήνες και ο νευρολόγος λέει να πάρω κορτιζόνη".  Η κορτιζόνη βοηθά να ξεπρηστεί το οίδημα στην περιοχή της βλάβης, π.χ. σε μία οπτική νευρίτιδα, και εσύ να βλέπεις καλύτερα σε μία εβδομάδα αντί σε τέσσερις, αν δεν πάρεις τίποτα.  Το τί βλάβη θα σου μείνει, δεν έχει σχέση με το αν πήρες κορτιζόνη ή όχι.  Στάθμισε λοιπόν κάθε φορά πόσο απαραίτητο είναι να μπαίνεις για κορτιζόνη, νομίζοντας πως έτσι προλαβαίνεις τα χειρότερα, όταν από πίσω καραδοκεί η οστεοπόρωση, και φυσικά και η ίδια η σκλήρυνση.