Φοβού τον σίδηρο: η γήρανση στο fast forward.

Δύο τινά ισχύουν:

α.  η συσσώρευση σιδήρου στον εγκέφαλο συνδέεται με τη γήρανση, σε φυσιολογικούς ανθρώπους

β.  η συσσώρευση σιδήρου στον εγκέφαλο συνδέεται με νευροεκφυλιστικές ασθένειες (Alzheimer's, Parkinson's, Mutliple Sclerosis)

Το 2009 ο Ζαμπόνι έκανε ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα εντοπίζοντας, μόνο σε ασθενείς με MS και όχι σε ασθενείς άλλων νευρολογικών νόσων, ανωμαλίες στην απορροή του αίματος από τον εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη (CCSVI).  Κάπως έτσι, υπέθεσε πως μπορεί η Χρόνια Εγκεφαλονωτιαία Φλεβική Ανεπάρκεια να ευθύνεται για την συγκέντρωση σιδήρου σε ασθενείς με MS και την πυροδότηση του λεγόμενου "ανοσολογικού καταρράκτη".

This review delineates the role of iron in the complex pathogenesis of MS and corroborates the hypothesis that iron overload in MS is secondary to disturbed venous flow in the cerebral veins.  This review delineates the role of iron in thecomplex pathogenesis of MS and corroborates the hypothesis that iron overload in MS is secondary todisturbed venous flow in the cerebral veins.

Iron deposition in multiple sclerosis

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του CCSVI είναι η παλινδρόμηση στις εν τω βάθει φλέβες του εγκεφάλου.  Το χαρακτηριστικό αυτό το έχουν τουλάχιστο οι μισοί ασθενείς με MS, αλλά κανένας ασθενής με Alzheimer's ή Parkinson's.  Η πολύ σοβαρή αυτή διαπίστωση οδήγησε τον Ζαμπόνι να μελετήσει τις ιδιαίτερες δομικές ανωμαλίες εν ονόματι CCSVI.

By contrast, venous reflux and oscillatory flow in the periventricular veins have not been found in patients affected by other neurodegenerative diseases with increased iron stores, such as Alzheimer’s and Parkinson’s diseases, and amyotrophic lateral sclerosis, as shown in Table 1. The VH parameters detected in these and other miscellaneous neurologic disorders closely resembled those found in healthy controls and healthy elderly subjects (Zamboni et al, 2009b, c).

Επιπρόσθετα, και ως αντίλογο στο μελλοντικό επιχείρημα της άλλης πλευράς πως έχουμε "δει στενωμένη φλέβα και στο παρελθόν και σε υγιείς που δεν είχαν MS", ο Ζαμπόνι τονίζει πως οι στενώσεις στο CCSVI είναι συνδυασμένες - ποτέ σε μία φλέβα δηλαδή, αλλά σε περισσότερες.  Κάτι τέτοιο εξηγεί, άλλωστε, την αυξημένη ενδοκρανιακή φλεβική πίεση:

In MS patients, venous stenoses in the main cerebrospinal outflow pathways were never found to be isolated. Rather, they were combined in the IJVs, AZ, and lumbar systems, defining four main patterns of distribution (Zamboni et al, 2009b).

Καθώς το φλεβικό δίκτυο είναι δέντρο με επικοινωνούντα κλαδιά, το πρόβλημα εμφανίζεται όταν πάσχουν περισσότερες από μία διαδρομές, ειδάλλως η φλεβική πίεση μάλλον εκτονώνεται στα φυσικά και πρόσθετα παράπλευρα (παράδειγμα: φυσική παράπλευρη της στενωμένης σφαγίτιδας είναι η άλλη σφαγίτιδα, πρόσθετη παράπλευρη το φλεβικό δίκτυο που δημιουργήθηκε πλάι στη στενωμένη για να τη συμπληρώνει).  Η γνώση των τύπων του CCSVI είναι πολύ χρήσιμη για τη σωστή διάγνωση του συνδρόμου: συνδυασμένες βλάβες σε σφαγίτιδες, άζυγο, πιθανόν και κατώτερες κοιλιακές φλέβες.

Και ο σίδηρος;

Σε υγιείς ανθρώπους, ο σίδηρος συσσωρεύεται με το γήρας.  Ανατομικά και μεταβολικά χαρακτηριστικά του γηράσκοντος εγκεφάλου εξηγούν μερικώς τη συσσώρευση σιδήρου, που συνδέεται και με γνωστικές δυσκολίες, ακόμη και με άνοια.  Στις νευροεκφυλιστικές ασθένειες ο σίδηρος εντοπίζεται αυξημένος.  Ειδικά στην πολλαπλή σκλήρυνση, ο Dr. Haacke έδειξε πρόσφατα πως ακόμη και νεαροί ασθενείς με MS έχουν ήδη συσσώρευση σιδήρου στον εγκέφαλο μεγαλύτερη ή ίση με αυτή των γηραιών υγιών.

Backward iron accumulation in multiple sclerosis

Ο σίδηρος, βέβαια, είναι απαραίτητος για την τροφοδοσία ολιγοδενδροκυττάρων και μυελίνης (τα πρώτα τρέφουν τη δεύτερη):

Most importantly, iron is instrumental in myelination and oligodendrocyte development as it is required by most of the growth factors involved in these processes.

Τί γίνεται, όμως, όταν υπάρχει υπερσυγκέντρωση σιδήρου, στην παραγωγή ολιγοδενδροκυττάρων και μυελίνης, που από τη φύση τους απορροφούν σίδηρο;

Ο Haacke είχε δείξει πως η συγκέντρωση σιδήρου στο κεφάλι ακολουθεί αντίστροφη φορά - είναι σύμφωνη, δηλαδή, με κάποια παλινδρόμηση.  Η εναπόθεση σιδήρου στην MS ακολουθεί, κατά τον Ζαμπόνι, το μοντέλο της φλεβικής ανεπάρκειας στα κάτω άκρα: συμβαίνει εξ αιτίας μεταβληθείσας αιμοδυναμικής ισορροπίας.

Η MS, μετά από όλα αυτά, φαίνεται σαν εσπευσμένη γήρανση.  Ένας νέος ασθενής με MS γηράσκει στο fast forward.

Κι όμως, κάποιος πρότεινε πως μπορούμε να πατήσουμε το pause.