Ρεαλισμός

Μία θεωρία πρέπει να είναι όσο το δυνατόν απλή, όχι όμως απλούστερη.

Albert Einstein

Με μοντέλα και θεωρίες εξηγούμε τον κόσμο.  Προσπαθούμε κάθε φορά το μοντέλο να υπακούει στην αρχή του ρεαλισμού - δηλαδή η θεωρία που επιλέγουμε, ή το μοντέλο, να συνάδει με τις παρατηρήσεις μας.  Παρατηρήσαμε, π.χ., τους γαλαξίες να απομακρύνονται μεταξύ τους και  από την παρατήρηση αυτή συνάγεται η θεωρία/μοντέλο της Μεγάλης Έκρηξης.

Ένα μοντέλο είναι καλό όταν

• είναι κομψό


• περιέχει ελάχιστες αυθαίρετες ή ρυθμίσιμες παραμέτρους


• συμφωνεί με όλες τις τρέχουσες παρατηρήσεις και τις εξηγεί


• κάνει λεπτομερείς προβλέψεις σχετικά με μελλοντικές παρατηρήσεις

Αν υπάρχουν παρατηρήσεις που δεν τις εξηγεί το μοντέλο, τότε μάλλον χρειάζεται αλλαγή το μοντέλο.  Συνέβη κι αυτό αρκετά συχνά στην επιστήμη, κι έχω την εντύπωση πως θα ξανασυμβεί σύντομα.

Πάμε στον "γαλαξία" του εγκεφάλου: παρατηρήσεις όπως οι πονοκέφαλοι/ημικρανίες υποτιμώνται, παρότι εμφανίζονται συχνά.  Συμπτώματα όπως η κόπωση δεν εξηγούνται καν.  Επιδείνωση χωρίς εστίες θεωρείται πιθανή μεν, παράδοξη δε.  Εδώ η ίδια η κλαδριμπίνη, η από του στόματος ελπίδα για την MS, έχει ως παρενέργεια την "παράδοξη επιδείνωση της MS".  Η σχέση υποτροπών/υφέσεων είναι τελείως αυθαίρετη.  Η κλινική και μαγνητική εικόνα δε μπορεί να σταθεί ως προγνωστικό εργαλείο.  Παρατηρήσεις ερευνητών για την απουσία ανοσοποιητικών κυττάρων από εστίες αποσιωπώνται.

Το αυτοάνοσο μοντέλο περιέχει τόσες ρυθμιστικές παραμέτρους, που τεντώνεται για να χωρέσει ασθενείς που παίρνουν φάρμακα και εξακολουθούν να έχουν επιδείνωση, και ασθενείς που δεν παίρνουν φάρμακα και επιδεινώνονται εξίσου.  Και τώρα ξαφνικά το αυτοάνοσο μοντέλο, προκειμένου να συνεχίσει να είναι υπόθεση εργασίας, πρέπει στις παρατηρήσεις του να χωρέσει επιπλέον την ύπαρξη Χρόνιας Εγκεφαλονωτιαίας Φλεβικής Ανεπάρκειας.  Γιατί η ΧΕΝΦΑ και όμως υπάρχει.

Έγιναν προφορικές προσπάθειες να γίνει αυτό, χαρακτηρίζοντας τη ΧΕΝΦΑ αποτέλεσμα της φλεγμονής της αυτοάνοσης διαδικασίας.  Όμως ο Ζαμπόνι αναφέρει πως ασθενείς που παίρνουν ανοσοτροποποιητικά φάρμακα δεν επιδεικνύουν βελτίωση στις στενώσεις τους, άρα αυτές δεν έχουν σχέση με τον 'ανοσιακό καταρράκτη', και επιπλέον έχει υποστηριχθεί πως οι φλεβικές ανωμαλίες που περιγράφει το CCSVI είναι εμβρυολογικές.  Προηγούνται της νόσου.

"Embryological background of truncular venous malformation in the extracranial venous pathways as the cause of chronic cerebrospinal venous insufficiency"

B. B. Lee, J. Laredo, R. Neville, in "International Angiology", Vol. 29 N.2, April 2010

Από τον επιστημονικό ρεαλισμό στον καθημερινό ρεαλισμό: τί θα γίνει με τους ασθενείς που, λόγω PML χάρη στο Tysabri ή καρκινογενέσεων χάρη στο Gilenya, δε μπορούν να υποβληθούν σε αγγειοπλαστική άμεσα;  Αυτή είναι μία γνώση που ενδιαφέρει ιδιαίτερα, αν μη τι άλλο, τους νεοδιαγνωσθέντες.  Η εποχή είναι μεταβατική για την πολλαπλή σκλήρυνση, όχι γιατί κυκλοφορούν τα χαπάκια, αλλά γιατί κυκλοφορεί η ΧΕΝΦΑ.  Καλό είναι να πληροφορηθούν την ύπαρξή της οι νεοδιαγνωσθέντες, ώστε να ξέρουν πως έχουν επιλογές.

Εδώ ο αντίλογος είναι: περιμένετε να γίνουν κλινικές έρευνες.

Σε μία πεπερασμένη ζωή, με μία απρόβλεπτη ασθένεια, ο χρόνος είναι  άλλος ένας που δεν είναι με το μέρος μας.  Προσωπική μου άποψη είναι πως μπορούν ταυτόχρονα να γίνονται και τα δύο, κλινικές έρευνες και αποκατάσταση των ασθενών.

H αναφορά στον επιστημονικό "ρεαλισμό κατά το μοντέλο", με τα τέσσερα σημεία-κλειδιά που πρέπει να επιδεικνύει μία καλή θεωρία, έγινε για να δειχθεί πως το αυτοάνοσο μοντέλο πάσχει ούτως ή άλλως, και όχι μόνο συγκρινόμενο με άλλες θεωρίες, ή με τη ΧΕΝΦΑ.  Αν οι τροποποιήσεις που απαιτούνται να γίνουν, για να χωρέσει και η αναγκαστική παρατήρηση της ΧΕΝΦΑ σε αυτό, είναι πολλές και η θεωρία "παραφουσκώνει", τότε μάλλον το μοντέλο θα εγκαταλειφθεί.  Ένα μοντέλο, άλλωστε, δεν είναι ποτέ χοντρό.