Ακούγεται αυτονόητο, την εποχή του CCSVI, να μιλάμε για στενώσεις στην περιοχή των βαλβίδων στις σφαγίτιδες και την άζυγο, όμως πριν τον εικοστό αιώνα ήταν ζήτημα, για έναν γιατρό, να πείσει τους συναδέλφους του πως οι φλέβες έχουν όντως βαλβίδες. Βαλβίδες; Και τί είναι αυτές; Η ειρωνεία είναι πως πρόκειται για γιατρό από το Πανεπιστήμιο της Φεράρα, τον Giovanni Battista Canano, o οποίος ήδη από τον δέκατο έκτο αιώνα μίλησε για την ύπαρξη βαλβίδων σε συγκεκριμένες φλέβες, σε πείσμα γιατρών που δεν αναγνώριζαν αυτή τη συγκεκριμένη μορφολογία.
Ας το πάρουμε όμως χρονολογικά. Το 1539 ο Γάλλος γιατρός Estienne πρωτοαναφέρεται σε "μεμβράνες" εντός των φλεβών, εννοώντας πιθανόν βαλβίδες. Την ίδια ακριβώς χρονική στιγμή, οι "βαλβίδες" ήταν το καυτό θέμα της ιατρικής, μεταξύ Ανατόμων, στην Ιταλία. Ο Canano από τη Φεράρα, Καθηγητής Ανατομίας τότε στο Πανεπιστήμιο, δεν δημοσίευσε ποτέ σχετική εργασία, αλλά υπάρχουν τουλάχιστο τρεις μαρτυρίες συναδέλφων του, που αναφέρονται στην ανακάλυψη βαλβίδων εκ μέρους του Canano. Η πρώτη μαρτυρία, από τον Lusitano, αποδίδει στον Canano την ανακάλυψη βαλβίδων στην άζυγο (!) φλέβα. Καθώς οι Ανατόμοι της Αναγέννησης δε μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν τον ισχυρισμό του, η ανακάλυψη του Canano έμεινε αντικείμενο χλευασμού για χρόνια. Οι συγγραφείς της ιστορικής αυτής αναδρομής εξηγούν πως ίσως οι συνάδελφοί του δε μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν το εύρημα γιατί η άζυγος φλέβα, με τις σημερινές μας γνώσεις, έχει όχι συχνά βαλβίδες, και αυτές ανεπαρκείς - γνώση που αναφέρεται μάλλον στον υγιή πληθυσμό, και όχι τους ασθενείς CCSVI, οι οποίοι πολύ συχνά εμφανίζουν βαλβιδική ανωμαλία στην άζυγο φλέβα.
Σύμφωνα με τη γνώμη του εγκυρότερου ανατόμου της εποχής, του Vesalius, ο Canano μάλλον μπέρδεψε τις βαλβίδες με πάχυνση των τοιχωμάτων στις φλέβες. Ο Canano επέμενε να πραγματοποιήσουν τομή και αυτοψία, όμως τότε κανείς δεν έψαχνε πέρα από τις φλέβες του συκωτιού (όργανο ζωτικό που τραβούσε σχεδόν μεταφυσικό ενδιαφέρον πάνω του). Η αναζήτηση για βαλβίδες στις φλέβες του συκωτιού ήταν ατελέσφορη. Ωστόσο έγινε γνωστό αργότερα πως ο δάσκαλος του Vesalius, ο Sylvius, μιλούσε επίσης για βαλβίδες στις φλέβες των κάτω άκρων, χωρίς ποτέ να έχει έρθει σε επαφή φυσικά με τον Canano. Η επιστημονική κοινότητα υποτίμησε τελικά το εύρημα του Canano, και κατέληξαν λέγοντας πως οι βαλβίδες είναι μάλλον "παχύνσεις των φλεβικών τοιχωμάτων", χωρίς να τις εξηγήσουν περαιτέρω.
Η επιρροή των "άπιστων" στην ύπαρξη των βαλβίδων ήταν τόσο μεγάλη, που το θέμα έμεινε κλειστό για πολλά χρόνια. Μόνο το 1579 ένας Καθηγητής από το Πανεπιστήμιο της Πάδοβα απέδειξε την ύπαρξή τους στο ιατρικό αμφιθέατρο. Η ύπαρξη βαλβίδων στις φλέβες αναγνωρίστηκε το 1603, όμως τότε τίποτα δεν ήταν γνωστό για τη λειτουργία τους. Μόνο όταν ανακαλύφθηκε η κυκλοφορία του αίματος από τον William Harvey, το 1628, έγινε γνωστό πως η σημασία των βαλβίδων είναι να εξασφαλίζουν αυστηρά μονόδρομη ροή του αίματος προς την καρδιά. Από εκεί και πέρα μελετήθηκαν τα αυτονόητα: το 1846 αποδείχθηκε πως μία ανεπαρκής βαλβίδα μπορεί να προκαλεί επικίνδυνη παλινδρόμηση στις φλέβες των κάτω άκρων, δημιουργώντας ακόμη και κιρσούς, το 1927 θίχθηκε η εμβρυολογική προέλευση της μορφολογίας της βαλβίδας, ενώ μετά το 1950 ξεκίνησαν και επεμβάσεις στις φλέβες, προκειμένου να αντικαθίστανται ελαττωματικές βαλβίδες. Σήμερα η Χρόνια Φλεβική Ανεπάρκεια των κάτω άκρων, προκαλούμενη συνήθως από ανεπαρκή βαλβίδα, είναι λόγος για τον οποίο ένας στους τρεις ασθενείς δυσκολεύονται να μετακινηθούν έξω από το σπίτι τους.
Και ο Canano? Όλα καλά. Αναγνωρίστηκε ως πατέρας των βαλβίδων, μαζί με τους Sylvius και Estienne. Αυτό που δε μπορούσαν να δουν τότε οι συνάδελφοί του είναι σήμερα ηλίου φαεινότερον. Ίσως γιατί, όπως λέει ο Γκαίτε, το πιο δύσκολο πράγμα να δει κανείς είναι το αυτονόητο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου